Formuła 1

Historia F1

Formuła 1 to cykl najbardziej prestiżowych wyścigów samochodowych na świecie, znanych również jako wyścigi Grand Prix, a jednocześnie klasa biorących w nich udział jednomiejscowych samochodów wyścigowych o otwartym nadwoziu. Sport zapoczątkowany został w Europie, ale obecnie jest sportem międzynarodowym, wyścigi są lub były organizowane w Europie, obu Amerykach, Afryce, Azji i Australii. W trakcie sezonu odbywają się wyścigi (w sezonie 2006 odbyło się 18 eliminacji), znane jako grand prix, na wydzielonych torach ulicznych lub na specjalnie stworzonych do tego celu torach nie-ulicznych.

Zasady Formuły 1 regulowane są przez FIA (Fédération Internationale de l`Automobile), której prezydentem jest Max Mosley. Za stronę finansową i medialną Formuły 1 odpowiedzialna jest Formula One Management, której prezydentem jest Bernie Ecclestone.

Seria wyścigów od których wywodzi się obecne F1 została zapoczątkowana w przedwojennej Europie w latach 20 i 30 XX wieku. Formalną klasyfikację kierowców zaczęto stosować od roku 1950, a klasyfikację konstruktorów od roku 1958. Organizowane były także nie-mistrzowskie wyścigi Formuły 1, ale zaprzestano ich organizowania we wczesnych latach 80 XX wieku. Regulamin F1 ulegał zmianom, wraz z rozwojem technologii produkcji samochodów. Pod koniec lat 50 zaczęto konstruować samochody z umieszczoną z tyłu jednostką napędową, w latach 60 zaczęto stosować skrzydła, a pod koniec lat 70 Lotus wykorzystał efekt "ground effect". W latach 80 zapoczątkowana została era silników z turbodoładowaniem, które osiągały moc ponad 1000 koni mechanicznych (750 kW). Były to pojazdy o największej mocy jakie kiedykolwiek uczestniczyły w tych wyścigach.

W latach 80. zaczęto stosować wiele usprawnień, które konstruowane były z myślą aby zapewnić kierowcom łatwiejsze prowadzenie pojazdów. Te usprawnienia to m.in.: aktywne zawieszenie, automatyczne skrzynie biegów, sterowanie wszystkimi czterema kołami i system kontroli trakcji. Niektóre z tych usprawnień były zaczerpnięte ze zwykłych samochodów ulicznych, ale inne, np. aktywne zawieszenie czy hamulce tarczowe, były specjalnie zaprojektowane dla Formuły 1 a potem znalazły zastosowanie w samochodach ulicznych.

W latach 90. żadna ze stajni wyraźnie nie dominowała, najwięcej tytułów zdobył WilliamsF1, siedmiu kierowców zdobyło tytuły mistrza świata. Byli to kolejno: Ayrton Senna w Mclaren-Honda w sezonach 1990 i 1991 ; Nigel Mansell w Williams-Renault w sezonie 1992 ; Alain Prost w Williams-Renault w sezonie 1993 ; Michael Schumacher Benetton-Ford i Benetton-Renault w sezonach 1994 i 1995 ; Damon Hill w Williams-Renault w sezonie 1996 ; Jacques Villeneuve w Williams-Renault w sezonie 1997 oraz Mika Häkkinen Mclaren-Mercedes w sezonach 1998 i 1999.

Od roku 1984, wyścigi Formuły 1 są zdominowane przez trzy stajnie: McLaren, Ferrari i Williams. Tylko w sześciu sezonach od tego czasu mistrzostwa nie zdobywał kierowca z któregoś z tych zespołów (Michael Schumacher w sezonach 1994 i 1995 zdobył tytuły dla stajni Benetton, w sezonach 2005 i 2006 Fernando Alonso dla stajni Renault, w sezonie 2009 Jenson Button oraz w sezonie 2010 Sebastian Vettel ze stajni Red Bull Racing Renault. W ostatnich latach znaczącą przewagę uzyskało jednak Ferrari wraz z Michaelem Schumacherem, którzy od 1999 nieprzerwanie zdobywali tytuły mistrza konstruktorów, a od sezonu 2000 tytuły mistrza kierowców. Koniec ich dominacji przyniósł sezon 2005, gdy najmłodszym Mistrzem Świata w historii Formuły 1 został Alonso, który ponownie powtórzył swój sukces w następnym sezonie w 2006 roku.

W sezonie 2007 bój o mistrzostwo stoczyły zespoły McLaren i Ferrari. Pierwszy z nich został zdyskwalifikowany w klasyfikacji konstruktorów w wyniku tzw. afery szpiegowskiej. Alonso i debiutujący Hamilton wydawali się jednak głównymi kandydatami do tytułu. Decydującym wyścigiem było ostatnie w sezonie Grand Prix Brazylii. Niespodziewanie nowym Mistrzem Świata został Kimi Räikkönen z Ferrari, który 2 wyścigi przed końcem sezonu tracił do lidera 17 pkt.

W sezonie 2008 największe znaczenie odgrywały trzy zespoły: Ferrari, McLaren i BMW Sauber, również w takiej kolejności prezentowała się pierwsza trójka klasyfikacji konstruktorów. W 59. Sezonie F1 triumf odniósł Lewis Hamilton, który w końcowej klasyfikacji o włos wyprzedził Felipe Massę. Czwarte miejsce wywalczył Polak, Robert Kubica, który zrównał się punktami z Räikkönenem, ale Kimi wygrał więcej wyścigów i to on otrzymał "brąz". Do rywalizacji przystąpiło 22 kierowców w jedenastu zespołach, jednak po GP Hiszpanii z rywalizacji wycofał się Team Super Aguri więc od GP Turcji w rywalizacji pozostało 20 kierowców w dziesięciu zespołach. W trakcie sezonu odbyło się 18 Grand Prix w 17 krajach.